Τι είναι;
Αμβλυωπία είναι η μειωμένη οπτική οξύτητα σε έναν ή πολύ σπανιότερα και στους δύο οφθαλμούς ακόμα και με την ιδανική διαθλαστική διόρθωση (δηλαδή δεν μπορεί να βελτιωθεί με γυαλιά, φακούς επαφής, διαθλαστική χειρουργική επέμβαση). Είναι γνωστή και με τον όρο «τεμπέλικο μάτι». Αποτελεί την πιο συχνή οφθαλμολογική πάθηση της παιδικής ηλικίας.
Που οφείλεται;
Οφείλεται συνήθως στη μη φυσιολογική ανάπτυξη της όρασης σε ένα ανατομικά απολύτως φυσιολογικό και υγιές μάτι. Κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής ο εγκέφαλος μη λαμβάνοντας σαφή οπτικά ερεθίσματα και επομένως καθαρή εικόνα από τον έναν οφθαλμό, «απωθεί» τα ερεθίσματα αυτού του οφθαλμού (οπότε αυτός υπολειτουργεί και «τεμπελιάζει») και «προτιμάει» να χρησιμοποιεί διαρκώς μόνο τα οπτικά ερεθίσματα του άλλου οφθαλμού που του δίνουν καθαρή εικόνα. Επομένως η μείωση της όρασης οφείλεται κατά κύριο λόγο σε λειτουργικά και όχι παθολογικά αίτια και γι’αυτό θα πρέπει να ανακαλύπτεται σε όσο το δυνατό μικρότερη παιδική ηλικία. Οι συχνότεροι λόγοι που ένας οφθαλμός δεν δίνει καθαρή εικόνα στην παιδική ηλικία είναι η υψηλή διαθλαστική ανωμαλία (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός), η ανισομετρωπία (μεγάλη διαφορά στη διάθλαση ανάμεσα στους δύο οφθαλμούς) και ο στραβισμός (λανθασμένη «ευθυγράμμιση» των οφθαλμών) ενώ λιγότερο συχνά αίτια είναι παθήσεις που προκαλούν μείωση όρασης (π.χ. καταρράκτης) οπότε η λειτουργική διαταραχή οφείλεται στην ύπαρξη παθολογικού αιτίου.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Μπορεί να εμφανίζεται με ποικίλα συμπτώματα ανάλογα με το αίτιο, αλλά το σπουδαιότερο είναι ότι μπορεί να μην αναγνωρίζεται κανένα σύμπτωμα από το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού και μόνο η οφθαλμολογική κλινική εξέταση να αποκαλύπτει την ύπαρξή της.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Μεγάλη σημασία έχει η διάγνωση της αμβλυωπίας να γίνει στα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας, οπότε αναμένουμε και τα καλύτερα αποτελέσματα από την έγκαιρη θεραπεία. Η θεραπεία έγκειται κάθε φορά στην άρση του υπεύθυνου παράγοντα για την μειωμένη όραση, με ταυτόχρονη προσεκτική παρακολούθηση του «καλού» ματιού ώστε να αποφευχθεί η ανάπτυξη αμβλυωπίας σε αυτόν.
